Στιγμές στο χρόνο

Ο Άγιος Πέτρος αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή. Τα επόμενα χρόνια το χωριό αναφέρεται σε διάφορα έγγραφα της εποχής. Το 1600 περίπου στο χωριό γεννιέται ο Άγιος Νείλος ο Μυροβλήτης (ο κατά κοσμόν Νικόλαος Τερζάκης, †1651), ο οποίος μόνασε στην Μονή Μαλεβής και αργότερα στο Άγιο Όρος. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, το 1687, ο Άγιος Πέτρος γίνεται έδρα της Επαρχίας Αγίου Πέτρου Τσακωνιάς (Territorio di San Pietro di Zacognia). Την ίδια περίοδο (18ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του εμπορίου, με πληθυσμό τότε σχεδόν 4.000 κατοίκους και πάμπολλα αρχοντικά - πυργόσπιτα.

Επί Τουρκοκρατίας ο Άγιος Πέτρος γίνεται έδρα του Βιλαετίου Αγίου Πέτρου, το οποίο περιελάμβανε το Καστρί, τον Άγιο Ιωάννη, τον Πλάτανο, τη Μελιγού, τον Χάραδρο, το Άστρος, το Κορακοβούνι, τον Πραστό, την Σίταινα, την Καστάνιτσα, τα Βέρβενα, τα Δολιανά κ.ά. Μετά το 1775 οι κλέφτες Γιάννης Καράμπελας, Αντωνάκης Αλεβίζος, πολεμούν και αντιστέκονται κατά των Τουρκαλβανών. Το 1786 οι δύο αυτοί κλέφτες, σε συνεργασία με τον Καπετάν Ζαχαριά και άλλους Αγιοπετρίτες, πολέμησαν τους Τούρκους στην Μονή Μαλεβής.

Με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρίας, το 1814, αρκετοί Αγιοπετρίτες αρχίζουν να συμμετέχουν, μεταξύ των οποίων ο προεστός Αναγνώστης Κονδάκης, ο ηγούμενος της Μονής Μαλεβής, Καλλίνικος Τσιαμούρης κ.ά. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού στην Επανάσταση του 1821. Στις 24 Μαρτίου 1821 ο Αναγνώστης Κονδάκης κηρύσσει την Επανάσταση στην περιοχή. Αρκετοί Αγιοπετρίτες, υπό τον Αναγνώστη Κονδάκη, συμμετείχαν με μεγάλη επιτυχία στις μάχες των Δολιανών και των Βερβένων, της Τριπολιτσάς, του Βαλτετσίου κ.ά., σε συνεργασία με τα άλλα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό, όπως και όλα τα άλλα χωριά της περιοχής. Τα επόμενα χρόνια ο Άγιος Πέτρος αποτέλεσε έδρα της Κοινότητας Αγίου Πέτρου. Τον Ιούνιο του 1944, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 48 άμαχοι κάτοικοι του Αγίου Πέτρου. 

Το χωριό

Ο Άγιος Πέτρος είναι κατάφυτος από έλατα, καρυδιές και άλλα δέντρα, έχει πολλά νερά και αρκετές βρύσες, όπως του Κεραστά, του Κατσή, του Καράμπελα και του Καπελετζή κ.α. Το χωριό έχει παλιά αρχοντικά πυργόσπιτα, με σημαντικότερο την οικία του Τούρκου αγά Τρικαλίτη του 18ου αιώνα και πολλές εκκλησίες, με σημαντικότερες τον Άγιο Πέτρο (19ος αι.), τα Εισόδια της Θεοτόκου, του Αγίου Νείλου κ.ά. Τέλος έχει και διάφορες υπηρεσίες όπως σχολείο, κοινοτικό γραφείο και διάφορους Συλλόγους.

Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα λεγόμενα Καστριτοχώρια (Καστρί, Έλατος, Ωριά, Του Καράτουλα, Μεσορράχη, Νέα Χώρα και Περδικόβρυση), ενώ σε απόσταση 8χλμ. εντοπίζεται το χωριό Καρυές ή Αράχωβα και σε περίπου 15χλμ. βρίσκεται η Βαμβακού. . Νοτιότερα βρίσκεται η κορυφή του όρους Πάρνωνας με υψόμετρο 1.934 μέτρα. Πλησίον του οικισμού βρίσκεται η Μονή Μαλεβής, και το μεσαιωνικό Κάστρο της Ωριάς.